Samband íslenskra sveitarfélaga hefur gert í nánu samráði við Samtök sjávarútvegssveitarfélaga umsögn um frumvarp til laga vegna breytingu á ýmsum lagaákvæðum sem tengjast fiskeldi (lögleiðing áhættumats erfðablöndunar, úthlutun eldissvæða með auglýsingu, opinber birting auglýsinga, stjórnvaldsektir o.fl.)

Frumvarpinu er ætlað að skapa aukna sátt um uppbyggingu fiskeldis hér á landi og leggja grunn að því sem öflugri, ábyrgri og sjálfbærri atvinnugrein, en það byggir að stærstum hluta á tillögum starfshóps um stefnumótun í fiskeldi, sem settar eru fram í skýrslu til sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra.

Í umsögninni, sem er eins og áður segir unnin í nánu samráði við sjávarútvegssveitarfélögin, er m.a. bent á, að sveitarfélög, stéttarfélög og fulltrúar launþega telji að skilgreina verði betur samfélagsábyrgð fyrirtækja, bæði efnahagsleg og umhverfisleg. Kallað er því eftir, að slíkt ákvæði verði sett í frumvarpið, svo stuðla megi að enn frekari sátt um uppbyggingu greinarinnar.

Hér er jafnframt um mikilvægt atriði að ræða m.t.t. nýsamþykktrar stefnu samtakanna sem leggur áherslu á mikilvægi þess að fiskeldi hér á landi sé sjálfbært í alþjóðlegri skilgreiningu þess orðs, en sú skilgreining vísar ekki aðeins til umhverfis og náttúru heldur einnig samfélags.

Þá er einnig bent á mikilvægi þess, að hugað sé vel að högum nærsamfélagsins á hverjum stað og aðkomu staðbundinna stjórnvalda. Er í því sambandi m.a. lagt til að Hafrannsóknastofnun verði gert skylt að leita álits hjá staðbundnum stjórnvöldum og að við úthlutun eldissvæða verði tekið mið af stöðu einstakra byggða í atvinnulegu tilliti.

Síðast en ekki síst, er minnt á þá stefnumörkun Sambands íslenskra sveitarfélaga að skipulag strandsvæða, allt að einni sjómílu út frá grunnlínu landhelginnar, verði á forræði sveitarfélaga og að fyrirhugað auðlindagjald af fiskeldi renni, a.m.k. að stærstum hluta, beint til sveitarfélaga.

Frumvarpið gerir síðan ráð fyrir umtalsverðum breytingum á lögum nr. 71/2008 um fiskeldi:

• Hafró skal gefa út áhættumat erfðablöndunar, eigi sjaldnar en á 3 ára fresti.
• MAST tryggir að leyfilegt magn frjórra laxa samkvæmt rekstrarleyfi sé í samræmi við niðurstöður áhættumats erfðablöndunar á hverjum tíma.
• Hafró skiptir tilteknu hafsvæði eða firði upp í eitt eða fleiri eldissvæði í samræmi við burðarþol hafsvæðis.
• Ráðherra ákveður hvenær tilteknir firðir eða tiltekin hafsvæði verða metin til burðarþols.
• Ráðherra, eða stofnun í hans umboði, úthluta eldissvæðum eftir opinbera auglýsingu og á grundvelli hagstæðasta tilboðs.
• Starfsemi fiskeldisstöðva er áfram háð starfsleyfi frá Umhverfisstofnun og rekstrarleyfi frá MAST.
• Umsóknir um rekstrarleyfi sem eru til meðferðar hjá MAST á svæðum sem ekki er búið að burðarþolsmeta, falla niður.
• Gilt rekstrarleyfi á hafsvæði, sem ekki er búið að burðarþolsmeta, heldur gildi sínu.
• MAST hættir að sinna umhverfiseftirliti á grundvelli þjónustusamnings við Umhverfisstofnun. Eftirlit verður í höndum Umhverfisstofnunar.
• Meiri og tíðari upplýsingagjöf fiskeldisfyrirtækja til stjórnvalda.
• Stjórnvöld fá heimild til að birta opinberlega tilteknar upplýsingar.
• MAST auglýsir tillögu sína að rekstrarleyfi til fiskeldisfyrirtækja.
• Rekstrarleyfishafar sem stunda eldi með lokuðum eldisbúnaði, og þeir sem stunda eldi í kvíum á ófrjóum laxi og regnbogasilungi verða undanþegnir árgjaldi í Umhverfissjóð sjókvíaeldis.
  Innra eftirlit fiskeldisstöðva – áhættumiðað eftirlit (vöktun tiltekinna þátta, verklagsreglur og gæðahandbók).
• Aðgerðir vegna laxalúsar.
• Heimild til styrkveitinga til veiðiréttarhafa úr Umhverfissjóði sjókvíaeldis felld niður.
• Rekstrarleyfi fyrir eldi á ófrjóum eldisfiski endurskoðað, 5 árum frá útgáfu.
• Skylduaðild fiskeldisstöðva að Landssambandi fiskeldisstöðva aflögð.
• Tímabundnar rannsóknir Hafró.
• Stjórnvaldssektir.
• Skylda ráðherra til að leita umsagnar vegna allra reglugerða sem fyrirhugað er að setja skv. lögum nr. 71/2008 um fiskeldi, felld niður.
• Rekstrarleyfi fyrir eldi á ófrjóum laxi felld niður ef nýting er ekki viðunandi.